kiedy nieletni odpowiada jak dorosły

Kiedy nieletni odpowiada jak dorosły? Sprawy nieletnich / Co to jest postępowanie poprawcze? Postępowanie wobec nieletniego dzieli się na dwie fazy - najpierw prowadzi się postępowanie wyjaśniające, a następnie w zależności od jego wyników postępowanie opiekuńczo-wychowawcze, albo poprawcze. Jeżeli dziecko popełnia czyn zabroniony - przestępstwo, wykroczenie, przestępstwo lub wykroczenie skarbowe - po ukończeniu 17 roku życia, odpowiada on jak dorosły. Odpowiedzialność karna i wykroczeniowa rozpoczyna się bowiem z osiągnięciem przez dziecko tego wieku. Tym samym nieletni zatrzymany z narkotykami odpowiada za popełnienie czynu karalnego na zasadach przewidzianych przez ustawę o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Nie można wobec niego stosować środków przewidzianych przez procedurę karną, a zamiast kary grożą mu środki lecznicze, wychowawcze i poprawcze. Wyjątkiem są jednak sytuacje, kiedy taka osoba dokona zbrodni. Wtedy nie stosuje się wobec niej łagodniejszych środków. W takim przypadku osoba taka odpowiada za swoje czyny jak dorosły, jednakże nie stosuje się kary najsurowszej, czyli dożywotniego pozbawienia wolności. Inaczej w prawie traktuje się także młodocianych. w kodeksie karnym (jak dorosły). b) Mateusz jest nieletni, więc nie odpowie za swój czyn. c) Mateusz jest nieletni, więc na pewno odpowie za swój czyn na specjalnych zasadach (zgodnie z ustawą o postępowaniu w sprawach nieletnich). d) Sąd zdecyduje, na jakich zasadach odpowie Mateusz (na zasadach ustawy nonton film avengers infinity war endgame 2. Sprawy nieletnich / Kiedy nieletni odpowiada jak dorosły? Zasadą jest, że jeżeli nieletni dopuszcza się popełnienia przestępstwa przed ukończeniem 17 roku życia, stosuje się do niego środki przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich. Zdarzają się jednak szczególne wypadki kiedy nieletni pomimo nieosiągnięcia wieku 17 lat może odpowiadać na takich samych zasadach jak dorośli. Mianowicie, jeżeli nieletni, ma ukończone 15 lat i dopuści się jednego z wymienionych niżej przestępstw, może odpowiadać na zasadach określonych w kodeksie karnym, jeżeli okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się nieskuteczne. Nieletni po ukończeniu 15 roku życia może odpowiadać za następujące przestępstwa: - zamach na życie prezydenta RP (art. 134 kk); - zabójstwo (art. 148 kk); - spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 156 par. 1 albo 3 kk); - sprowadzenie niebezpieczeństwa, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób, albo mieniu w wielkich rozmiarach (art. 163 par. 1 albo 3 kk); - piractwo (prawdziwe - nie "komputerowe"); - spowodowanie katastrofy w ruchu lądowym (art. 173 par. 1 albo 3 kk); - zgwałcenie zbiorowe i ze szczególnym okrucieństwem (art. 197 kk); - czynną napaść na funkcjonariusza publicznego połączoną za spowodowaniem ciężkiego uszczerbku na jego zdrowiu (art. 223 par. 2 kk); - wzięcie zakładnika (art. 252 par. 1 labo 2 kk); - rozbój (art. 280 kk). W przedstawionych wypadkach orzeczona kara nie może przekroczyć 2/3 górnej granicy kary grożącej za dane przestępstwo. W stosunku do sprawców, którzy w czasie popełnienia przestępstwa nie przekroczyli 18 roku życia nie można stosować kary dożywotniego pozbawienia wolności. Na gruncie polskiego prawa karnego mamy do czynienia z różnymi pojęciami określającymi wiek sprawcy, ofiary lub świadka. W praktyce przyjmujemy, że ukończenie 18 roku życia jest momentem osiągnięcia pełnoletniości. Jest to dla nas istotne, ponieważ wówczas zyskujemy prawo do głosowania w wyborach, picia alkoholu, czy zawarcia związku małżeńskiego. W rzeczywistości jest jednak trochę inaczej. Okazuje się, że 18. urodziny nie są jedynym momentem odpowiadania przed prawem jako dorosły. Zgodnie z przepisami prawa małoletni, nieletni i młodociany to zupełnie inne osoby, które także mogą ponosić odpowiedzialność karną. W rezultacie możemy stwierdzić, że przełomowych momentów w życiu człowieka jest więcej, niż mogłoby się wydawać. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się tej kwestii oraz wskażemy najistotniejsze cechy charakterystyczne każdego z tych pojęć. Małoletni, nieletni, młodociany – definicje Zacznijmy od wyjaśnienia, dlaczego kwestia odróżnienia od siebie tych pojęć jest tak bardzo istotna, zwłaszcza na gruncie przepisów karnych. W momencie popełnienia przestępstwa, sposób ukarania sprawcy zależny jest od jego wieku. Zazwyczaj za przestępstwo nie odpowiada osoba do 17 roku życia. Jednak jeśli mamy do czynienia z rażącym naruszeniem prawa – za przestępstwo może odpowiadać już 15-latek. Ważne jest zatem, aby określić różnicę między małoletnim, nieletnim, a młodocianym. W rezultacie, to od prawidłowej kwalifikacji zależeć będzie to, czy w ogóle spełnione zostaną przesłanki pozwalające uznać, że zostało popełnione przestępstwo lub czy dana osoba może ponosić odpowiedzialność karną za swoje czyny. Przechodząc do meritum – jaka jest różnica między osobą małoletnią, nieletnią oraz młodocianą – warto przytoczyć ustawowe definicje tych pojęć. Pierwsze z nich jest dość proste, pokrywające się z potocznym rozumieniem tego słowa. Małoletni to pojęcie stosowane w prawie cywilnym wobec osób niepełnoletnich. A więc takich, które nie ukończyły 18. roku życia (i nie uzyskały pełnoletności przez zawarcie związku małżeńskiego). Bardziej skomplikowana okazuje się kolejna kategoria osób. Pojęcie nieletniego zostało wprowadzone w treści ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. A więc dotyczy prawa rodzinnego – głównie w połączeniu ze sprawami karnymi. Zasadniczo, w sprawach o popełnienie czynu karalnego, nieletnim jest to osoba pomiędzy 13. a 17. rokiem życia. Natomiast definicją młodocianego posługuje się sam Kodeks Karny. Tym mianem określa się osobę – sprawcę przestępstwa, który popełnił je przed ukończeniem 21. roku życia, a w czasie orzekania w procesie toczącym się przed sądem I instancji ma nie więcej niż 24 lata. Małoletni, nieletni, czy młodociany? W jaki sposób kształtuje się odpowiedzialność osób małoletnich, nieletnich oraz młodocianych? Wygląda ona następująco: Małoletni po ukończeniu 13. roku życia staje się osobą o ograniczonej zdolności do czynności prawnych. Oznacza to, że otrzymuje uprawnienie do samodzielnego zawierania tzw. umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Taką umową będzie np. dokonanie samodzielnych zakupów w sklepie spożywczym. Małoletni może dokonać poważniejszych czynności prawnych, jednak jego opiekun prawny musi je następnie potwierdzić. W kwestii odpowiedzialności małoletniego warto też dodać, że osoba która ukończyła 13. rok życia, odpowiada za wyrządzoną przez siebie szkodę. Popełnienie przestępstwa stypizowanego w kodeksie karnym przez nieletniego – czyli osobę między 13. a 17. rokiem życia – kończy się więc wszczęciem postępowania karnego. Sprawca takiego czynu zabronionego nie zostanie skazany na karę pozbawienia wolności, ograniczenia wolności, ani grzywny. Nieletni może natomiast otrzymać dozór kuratora, trafić do zakładu poprawczego, czy młodzieżowego ośrodka wychowawczego. Natomiast status młodocianego sprawcy czynu zabronionego powoduje, że dana osoba zostać ukarana w ,,łagodniejszy” sposób niż dorosły, jednak fakt ten oczywiście nie wyklucza poniesienia odpowiedzialności karnej za popełniony czyn. Kiedy nieletni może odpowiedzieć jak dorosły Warto wiedzieć, że nieletni także mogą podlegać odpowiedzialności karnej na gruncie Kodeksu karnego, jeżeli po ukończeniu 15 roku życia popełnili przestępstwo z poniższego katalogu, a okoliczności sprawy za tym przemawiają. A w szczególności kiedy poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne. Katalog przestępstw, za które nieletni odpowiada przed sądem karnym przedstawia się następująco: zabójstwo, zabójstwo kwalifikowane, wielokrotne zabójstwo, ciężkie uszkodzenie ciała, ciężkie uszkodzenie ciała ze skutkiem śmiertelnym, sprowadzenie katastrofy, sprowadzenie katastrofy ze skutkiem śmiertelnym lub ciężkim uszkodzeniem ciała wielu osób, przejęcie kontroli nad statkiem wodnym lub powietrznym, sprowadzenie katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, sprowadzenie takiej katastrofy ze skutkiem śmiertelnym lub ciężkim uszkodzeniem ciała wielu osób, gwałt wspólnie z inną osobą, gwałt ze szczególnym okrucieństwem, czynna napaść na funkcjonariusza publicznego ze skutkiem w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, funkcjonariusza publicznego lub osoby przybranej mu do pomocy, branie lub przetrzymywanie zakładnika, branie lub przetrzymywanie zakładnika ze skutkiem śmiertelnym lub ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu, rozbój, zamach na Prezydenta RP. Orzeczona wobec nieletniego kara nie może natomiast przekroczyć 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo. Dodatkowo, sąd może zastosować także nadzwyczajne złagodzenie kary. Wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd bowiem kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować. Podsumowanie W polskim prawie cywilnym i karnym funkcjonują obok siebie różne określenia dotyczące dzieci i młodzieży, w zależności od wieku oraz procedury wobec nich stosowanej. Osiemnaste urodziny nie są więc jedynym istotnym momentem ponoszenia odpowiedzialności z punktu widzenia prawa. Z dniem ukończenia 13. roku życia samodzielnie odpowiada się za popełnioną szkodę. Osoba, która ukończyła lat 17. – odpowie karnie za popełnione przestępstwo, jednakże z zastosowaniem kar o wychowawczym charakterze. Z kolei przestępca, który w dniu popełnienia czynu zabronionego nie będzie starszy niż 21 lat – ma szansę na niższą karę z uwagi na swój wiek. Przeczytaj także: Tymczasowe aresztowanie – wszystko, co musisz wiedzieć ______________________________________________________ Autor wpisu: Adwokat Michał Podgórski Potrzebujesz pomocy prawnej? Skontaktuj się ze mną: +48 695-501-001 kancelaria@ Kodeks karny (w skrócie ma zastosowanie do osób, które popełniają czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat. Wyjątek od tej zasady przewiduje art. 10 § 2 zgodnie z którym „nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego określonego w art. 134, art. 148 § 1, 2 lub 3, art. 156 § 1 lub 3, art. 163 § 1 lub 3, art. 166, art. 173 § 1 lub 3, art. 197 § 3 lub 4, art. 223 § 2, art. 252 § 1 lub 2 oraz w art. 280, może odpowiadać na zasadach określonych w tym kodeksie, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne”. Z treści Pana pytania wynika jednak, że mamy do czynienia z czynem, o którym mowa w art. 190 § 1 i art. 212 Czyny te nie mieszczą się więc w katalogu zamkniętym z cytowanego powyżej artykułu. W powyższej sytuacji znajdzie zastosowanie ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (w skrócie Jej przepisy stosuje się w zakresie: zapobiegania i zwalczania demoralizacji – w stosunku do osób, które nie ukończyły lat 18; postępowania w sprawach o czyny karalne – w stosunku do osób, które dopuściły się takiego czynu po ukończeniu lat 13, ale nie ukończyły lat 17. Przez czyn karalny rozumie się czyn zabroniony przez ustawę jako przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Przestępstwo jest zbrodnią albo występkiem. Naczelną zasadą w tego rodzaju sprawach jest kierowanie się przede wszystkim dobrem nieletniego, dążąc do osiągnięcia korzystnych zmian w osobowości i zachowaniu się nieletniego oraz zmierzając w miarę potrzeby do prawidłowego spełnienia przez rodziców lub opiekuna ich obowiązków wobec nieletniego, uwzględniając przy tym interes społeczny. Mając na uwadze przedmiot ewentualnej sprawy, należy wskazać na treść art. 3a § 1 powyższej ustawy, zgodnie z którym w każdym stadium postępowania sąd rodzinny może, z inicjatywy lub za zgodą pokrzywdzonego i nieletniego, skierować sprawę do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego. Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu czynu karalnego przez nieletniego, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym sąd rodzinny lub policję. Wobec nieletniego mogą być stosowane środki wychowawcze oraz środek poprawczy w postaci umieszczenia w zakładzie poprawczym; kara może być orzeczona tylko w wypadkach przewidzianych prawem, jeżeli inne środki nie są w stanie zapewnić resocjalizacji nieletniego. Sąd rodzinny może zastosować wobec nieletnich następujące środki: udzielić upomnienia; zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia; ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna; ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia za nieletniego; zastosować nadzór kuratora; skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją; orzec zakaz prowadzenia pojazdów; orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego; orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w młodzieżowym ośrodku socjoterapii; orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym; zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Sprawy nieletnich należą do właściwości sądu rodzinnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Rozwiązanie to jest zgodne z ratyfikowaną przez Polskę konwencją o prawach dziecka przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 ze zm.). W myśl art. 40 ust. 2 tej konwencji każde dziecko podejrzane lub oskarżone o naruszenie prawa karnego powinno mieć gwarancję rozpatrzenia bez zwłoki jego sprawy przez niezawisły organ sądowy, zgodnie z zasadami słusznego postępowania w rozumieniu prawa. Sądy rodzinne działają w strukturze organizacyjnej sądów rejonowych. Właściwość miejscową sądu rodzinnego ustala się według miejsca zamieszkania nieletniego, a w razie trudności w ustaleniu miejsca zamieszkania – według miejsca pobytu nieletniego. Jako że czyn, o którym mowa w art. 190 jest czynem ściganym na wniosek, należy wskazać na treść art. 22 § 1 cytowanej powyżej ustawy, zgodnie z którym w sprawie o czyn ścigany na wniosek sędzia rodzinny wszczyna postępowanie w razie złożenia wniosku; postępowanie toczy się wówczas z urzędu. W sprawie o czyn z art. 212 ponieważ jest to sprawa ścigana z oskarżenia prywatnego, postępowanie zostanie wszczęte, jeżeli tego wymaga interes społeczny albo wzgląd na wychowanie nieletniego lub ochronę pokrzywdzonego. Postępowanie toczy się wówczas z urzędu. Sędzia rodzinny może wszcząć postępowanie o przestępstwo ścigane na wniosek tylko wówczas, gdy pokrzywdzony tym przestępstwem złoży taki wniosek. Postępowanie toczy się wówczas z urzędu. Podobnie reguluje tę kwestię art. 12 § 1 Kodeksu postępowania karnego (w skrócie Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich nie reguluje kwestii cofnięcia tego wniosku. W związku z tym nasuwa się wątpliwość, czy można stosować tutaj przepisy dotyczące pokrzywdzonego, o których mowa w art. 21 § 3 w związku z art. 22 § 3 – a zatem, czy pokrzywdzony, który złożył wniosek o ściganie nieletniego jako osoby najbliższej (np. o czyny karalne wskazane w art. 278 § 4, art. 279 § 2 może taki wniosek cofnąć w trybie art. 12 § 3 Przy tzw. przestępstwach względnie wnioskowych, ze względu na dobro dziecka, dopuszczalne wydaje się cofnięcie takiego wniosku wobec nieletniego, który jest osobą najbliższą pokrzywdzonemu, mimo że przepisy wyraźnie tej kwestii nie regulują. Popełnienie przez nieletniego czynu karalnego ściganego z oskarżenia prywatnego może być podstawą wszczęcia postępowania przeciwko temu nieletniemu nawet wówczas, gdy nie została złożona skarga prywatna. Podstawą wszczęcia postępowania o te czyny jest uznanie sędziego, że wszczęcie postępowania jest uzasadnione interesem społecznym albo ze względu na wychowanie nieletniego lub ochronę pokrzywdzonego. Do wszczęcia tego postępowania wystarczy jedna z trzech wskazanych przesłanek. Mają tu zastosowanie przepisy o przedawnieniu ścigania przestępstw prywatnoskargowych ( art. 101 § 2 Należy zatem zastanowić się na złożeniem stosownego wniosku lub oskarżenia prywatnego. Zgodnie z § 16 1 „jeżeli w sprawie o czyn karalny, o którym mowa w art. 1 § 2 pkt 2 lit. a), wszczęto postępowanie przeciwko nieletniemu wespół z dorosłym, prokurator wyłącza sprawę nieletniego i przekazuje ją sędziemu rodzinnemu”. Należy zatem złożyć zawiadomienie o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa na policji lub w prokuraturze. Wówczas – mając na uwadze, że nieletni mają wobec prawa inny status, a jeden sprawca miał ukończone 17 lat – sprawa zostanie niejako podzielona na dwie. Pierwsza będzie toczyła się wobec tego nieletniego, który ukończył 17 lat, natomiast druga z urzędu zostanie skierowana do sądu rodzinnego. Jako że jest to postępowanie karne, nie będzie Pan obarczony żadnymi kosztami postępowania sądowego. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ Zapytaj prawnika - porady prawne online . Najsurowszym ze środków oddziaływania na nieletniego jest umieszczenie w zakładzie poprawczym. Odpowiedzialność za niego rozciąga się również na rodziców lub opiekunów. Zdarza się, że media przekazują nam informacje o wybrykach, często nawet chuligańskich, osób niepełnoletnich. Dotyczy to czynów społecznie potępianych, takich jak: niszczenie mienia, kradzieże, pobicia, posiadanie narkotyków, czy obrót tymi środkami. Pojawiają się wtedy pytania ze strony osób pokrzywdzonych – czy taki niepełnoletni sprawca zostanie w ogóle w jakikolwiek sposób ukarany i czy wyrządzona szkoda zostanie naprawiona, zaś ze strony rodziców nieletniego – czy ich dziecko poniesie konsekwencje, czy może trafić do zakładu poprawczego i czy sami będą w jakiś sposób odpowiadać za to finansowo. Co do zasady za przestępstwo odpowiada jedynie osoba, która popełniła czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat. Wtedy też zastosowanie znajduje Kodeks karny, a więc niepełnoletni jeszcze sprawca występku lub zbrodni ponosi odpowiedzialność karną na takich samych zasadach jak dorosły – z tym że sąd, wymierzając karę, kieruje się przede wszystkim tym, by taką osobę wychować. Istnieje jednak kategoria szczególnie poważnych przestępstw, jak choćby zabójstwo, ciężki uszczerbek na zdrowiu, zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem, porwanie dla okupu lub rozbój, gdzie odpowiedzialność karną ponosi także nieletni, który dokonał czynu już po ukończeniu 15 lat. Osoba taka ponosi wówczas odpowiedzialność karną, jeżeli przemawiają za tym okoliczności sprawy, stopień rozwoju samego sprawcy oraz jego właściwości i warunki osobiste. W takim wypadku orzeczona kara nie może przekroczyć dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo. Wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 18 lat, nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności. Czy to oznacza, że w pozostałych wypadkach osoba poniżej 17 roku życia w ogóle nie ponosi żadnej odpowiedzialności? Sprawca nie ponosi odpowiedzialności karnej, ale może na zasadach określonych w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich ponieść odpowiedzialność w sprawie o czyn karalny lub o demoralizację. Czyn karalny to czyn zabroniony stanowiący przestępstwo, przestępstwo skarbowe albo poważne, wymienione we wspomnianej ustawie wykroczenie. Odpowiedzialność w tym zakresie ponosi sprawca, który dopuścił się takiego czynu po ukończeniu 13 lat, ale przed ukończeniem 17 roku życia. Demoralizacja to z kolei dość otwarty katalog negatywnych zachowań niepełnoletniego, jednak należy przede wszystkim wymienić tutaj: a) naruszanie zasad współżycia społecznego, b) systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego, c) używanie alkoholu lub innych środków służących odurzeniu (czyli np. narkotyki lub tzw. „dopalacze”), d) włóczęgostwo, e) udział w grupach przestępczych. Sprawy nieletnich rozpoznaje sąd rodzinny, który jest właściwy z uwagi na miejsce zamieszkania nieletniego (w wypadku Pabianic – Sąd Rejonowy w Pabianicach III Wydział Rodzinny i Nieletnich). Wobec sprawcy sąd może między innymi: a) udzielić upomnienia, b) ustanowić nadzór odpowiedzialny rodzica lub organizacji społecznej, c) zastosować nadzór kuratora, d) orzec przepadek rzeczy uzyskanych wskutek popełnienia czynu zabronionego, e) orzec umieszczenie w młodzieżowy ośrodku wychowawczym lub rodzinie zastępczej zawodowej, f) orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym. Najsurowszym ze środków oddziaływania na nieletniego uznać należy umieszczenie w zakładzie poprawczym – zastosowanie tego środka jest jednak możliwe tylko wtedy, gdy sprawca dopuścił się czynu zabronionego będącego przestępstwem lub przestępstwem skarbowym i gdy przemawia za tym jego wysoki stopień demoralizacji oraz okoliczności i charakter czynu. Sąd może również warunkowo zawiesić wykonanie takiego środka na odpowiedni okres próby – od roku do 3 lat. Odpowiedzialność za nieletniego rozciąga się również na jego rodziców, ponieważ sąd rodzinny może zobowiązać rodziców lub opiekunów do poprawy warunków wychowawczych, zdrowotnych nieletniego oraz do zacieśnienia współpracy ze szkołą, poradnią psychologiczną lub z lekarzem. Sąd może także nałożyć na rodziców obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przez nieletniego. Jeżeli rodzice będą uchylać się od nałożonych na nich obowiązków, sąd może obciążyć ich karą pieniężną w wysokości od 50 do 1 500 złotych. Adwokat Dawid Zakrzewski* SŁOWNIK WAŻNYCH POJĘĆ NIELETNI – pojęcie z zakresu prawa karnego, jest to osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 17 lat. MŁODOCIANY – pojęcie z zakresu prawa karnego, jest to osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego (występku lub zbrodni) nie ukończyła 21 lat i w czasie orzekania przez sąd pierwszej instancji nie ukończyła 24 lat. MAŁOLETNI – pojęcie z zakresu prawa cywilnego, jest to osoba, która nie ukończyła 18 lat. ________________________________________________________________________ *Adwokat Dawid Zakrzewski, pabianiczanin, absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Ukończył aplikację adwokacką przy Izbie Adwokackiej w Łodzi. Kilkuletnie doświadczenie w występowaniu przed sądami, organami państwowymi i samorządowymi obecnie wykorzystuje w ramach własnych kancelarii adwokackich mieszczących w Pabianicach i w Łodzi. W swojej praktyce świadczy pomoc prawną z zakresu prawa karnego, cywilnego i rodzinnego. Jeśli chcecie Państwo podpowiedzieć istotny temat do poruszenia na naszych łamach, piszcie na kontakt@ (w temacie: Prawo bliżej Ciebie). Zgodnie z podstawową zasadą polskiego prawa karnego, odpowiedzialność karną za przestępstwa określone w kodeksie karnym ponosi ten, kto dopuszcza się czynu zabronionego po ukończeniu 17 roku życia. Zasada ta została wyrażona w art. 10 § 1 Przepis ten należy odczytywać jednocześnie z art. 1 który stanowi że odpowiedzialności karnej podlega ten komu można przypisać winę w czasie czynu. Ustawodawca przyjął bowiem, że warunkiem przypisania sprawcy winy w czasie czynu jest osiągniecie przez niego odpowiedniego stopnia dojrzałości psychofizycznej, która sprowadza się do możliwości rozpoznania społecznego znaczenia własnego zachowania. Tak więc, po ukończeniu 17 roku życia osoba tak traktowana jest na gruncie prawa karnego jako osoba dojrzała (dorosła), natomiast do tego czasu, osoba jest traktowana jako nieletnia. Zasadą jest, że nieletni nie ponosi odpowiedzialności karnej w myśl przepisów kodeksu karnego. Nie oznacza to jednak, że nie ponosi on żadnej odpowiedzialności. W pierwszej kolejności w stosunku do nieletnich zastosowanie znajdują przepisy ustawy o postepowaniu w sprawach nieletnich. Wyjątkiem od powyższej zasady jest paragraf 2 art. 10 w którym zapisano że nieletni pod pewnymi warunkami ponosi odpowiedzialność na tych samych zasadach co osoba dorosła. Warunki te są następujące: w chwili popełnienia czynu zabronionego nieletni musi mieć ukończony 15 rok życia, zarzucany nieletniemu czyn musi znajdować się w katalogu przestępstw wyliczonych w art. 10 § 2 okoliczności sprawy, stopnień rozwoju sprawcy oraz jego właściwości i warunki osobiste przemawiają za tym, aby nieletni ponosił odpowiedzialność karną na zasadach jak dorosły, jeżeli stosowane dotychczas środki wychowawcze i poprawcze okazały nieskuteczne (przesłanka ta ma charakter szczególny i uzupełniający – uprzednie stosowanie powyższych środków nie jest warunkiem koniecznym do przypisania odpowiedzialności karnej wg Do katalogu przestępstw o których mowa w podpunkcie b) nalezą: - art. 134 – zamach na życie Prezydenta RP, - art. 148 § 1-3 – zabójstwo, zabójstwo kwalifikowane, - art. 156 § 1 lub 3 – spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu człowieka, - art. 163 § 1 lub 3 – spowodowanie zdarzenia zagrażającego życiu, zdrowiu lub mieniu, - art. 166 – przejęcie kontroli nad statkiem wodnym lub powietrznym, - art. 173 § 1 lub 3 – spowodowanie katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, - art. 197 § 3 lub 4 – kwalifikowane postacie zgwałcenia, - art. 223 § 2 – czynna napaść na funkcjonariusza publicznego ze skutkiem ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, - art. 252 § 1 lub 2 – wzięcie zakładnika w celu wymuszenia określonego działania innych podmiotów, - art. 280 – kradzież z użyciem przemocy. Damian Opalski

kiedy nieletni odpowiada jak dorosły